منبر شب یلدا مهدوی

شب یلدا یا همان شب چلّه به بلندترین شب سال (شبِ سی‌ام آذر) گفته می‌شود که ایرانیان در آن شب جشن گرفته و به خانۀ بزرگ‌ترها می‌روند و معمولاً با هندوانه و انار و سایر تنقلات پذیرایی می‌شوند.

با توجه به تقارن شب یلدا با شب جمعه، در ادامه یک منبر مجازی مناسبتی خدمت کاربران عزیز ارائه می‌کنیم.

یاد یلدا، بهانه یاد یاران

گاهی ما نسبت به برخی رخدادهای نجومی حساسیت به‌خرج می‌دهیم، درحالی‌که در واقع اهمیت خاصی ندارد! مثلاً: لحظه‌ای که سال جدید آغاز می‌شود، شبی که ماه می‌گیرد، روزی که خورشید می‌گیرد، روشن‌ترین شب (شب چهارده)، تاریک‌ترین شب (شب‌های محاق) یا طولانی‌ترین شب، که شب یلدا است!

بله، چون پایان پاییز و آغاز زمستان است همان یک دقیقه درازتربودن را ارج می‌نهیم و گرد هم جمع می‌شویم و خوش‌وبش می‌کنیم و گل می‌گوییم و گل می‌شنویم و به بهانۀ طولانی‌ترین شب، تا پاسی از شب صله رحم به‌جا می‌آوریم.

آری، «به بهانه»! ما در واقع دنبال بهانه هستیم که دور هم جمع شویم، خاطرات را مرور کنیم، از دوران دیرین بگوییم، از نعمت‌ها و شادی‌هایی که گذشته بود و الآن نیست، از گرفتاری‌هایی که گذشته داشتیم و اکنون نه!

یاد آوریم کسانی را که بین ما بودند و کنون سر به تیره تراب گذاشتند، سنت‌ها و رسم‌ورسوم‌های خوبی را که پیشتر رواج داشت و الحال سربه‌نیست شدند.

همان‌گونه که در رویدادهای ملی به‌دنبال بهانه برای بزرگداشت هستیم، نسبت به وقایع مذهبی نیز دنبال بهانه می‌گردیم تا درباره عصر صدور مذهب کنکاش کنیم و یاد آوریم و مرور کنیم و عبرت بپذیریم.

گاهی به بهانه عاشورا، گاهی فاطمیه، گاهی محسنیه، گاهی سایر شهادت‌ها، گاهی ولادت‌ها، گاهی ازدواج‌ها! گاهی وقایع تلخ، گاهی اتفاقات شیرین.

قرآن می‌فرماید: «وَ ذَكِّرْهُمْ‏ بِأَيَّامِ‏ اللَّهِ‏» روزهای خدا را به آن‌ها گوشزد کن! روزهای خدا، روزهای سرنوشت‌ساز است، روزهای عبرت از نعمت‌ها و بلاهای الهی است. رجعت است، قیامت است، قیام قائم آل‌محمد است.

این را هم بگویم بد نیست:

وقتی در اعیاد ملی جشن گرفته می‌شود و مردم برای آجیل و میوه و سفره‌های چندرنگ هزینه می‌کنند، کسی به ایشان اشکال نمی‌گیرد، نباید هم اشکال گرفت؛ چون دارند از نعمت‌های الهی استفاده می‌کنند!

حواسمان باشد گاهی برخی دشمنان یک‌طرفه قضاوت کرده و شبهاتی را فقط نسبت به مخارج مجالس مذهبی مطرح می‌کنند! و متأسفانه برخی شیعیان هم ندانسته آن کج‌فهمی‌ها را تکرار می‌کنند.

البته روشن است که: چه در مجالس مذهبی، چه مراسم ملی، اسراف خوب نیست! کمک به هم‌نوع خوب است! ما باید در کنار رفاه خود، ملاحظه حال دیگران را هم داشته باشیم.

---

شب یلدا طولانی‌ترین شب

اگر کسی بپرسد: «مگه شب یلدا چه خبره؟»، در جواب گفته می‌شود: «طولانی‌ترین شب سال است»!

اما من می‌گویم: «یلدا کوتاه‌ترین شب است»! آن‌قدر کوتاه که تا پشت دستت را نگاه می‌کنی می‌بینی ساعت از نیمۀ شب هم گذشته! تا دوباره نگاه می‌کنی، می‌بینی نزدیک صبح است و از گذشت زمان هیچ نفهمیده‌ای!

طولانی‌ترین شب، شبی است که تَن انسانی رنجور باشد! درازترین شب سال را کسی درک می‌کند که در گوشه بیمارستان تا به صبح درد دیده و با سوز خود می‌سازد!

طولانی‌ترین شب، شبی است که دل انسانی مهموم باشد! درازترین شب سال را زنی می‌فهمد که شوهرش در سفر است و انتظار قدومش را می‌کشد، فرزندی که پدرش به‌زندان افتاده و چشم‌به‌راه حکم آزادی اوست!

طولانی‌ترین شب، شب درازِ هجران یوسف فاطمه است، شبی که هزار و اندی سال به‌درازا کشیده و فردی در پس پرده غیبت منتظر آمدن و منتظرانی امیدوار به آمدنش. کاش به‌جای «امید»، «انتظار» می‌کشیدیم، آن وقت این شب یلدا زودتر تمام و صبحِ طلوعش زودتر سحر می‌شد!

درازی این شب را کسی در می‌یابد که تاریکی‌اش را حسّ کند، ظلمت و ضلالتش را لمس نماید! فروغ و نور پس از آن را باور داشته باشد و دیدار آن رخسار نیکو، ضالّه‌اش باشد!

ما در نبودِ خورشید، به سوسوهای فانوسی کم‌سو بسنده کرده‌ایم و مطاع قلیل و بضاعت مزجات‌مان را به‌جای پیشکش‌کردنش، بدان دل‌خوش شدیم!

سدیر صیرفی می‌گوید: با مفضل‌بن‌عمر و ابوبصیر و ابان‌بن‌تغلب خدمت امام صادق(ع) رفتیم. دیدیم امام روی خاک نشسته و مانند مادر فرزندمُرده و داغ‌دیده ناله می‌زند و گریه می‌کند!

گوش کردیم، دیدیم می‌فرماید: «سَيِّدِي‏، غَيْبَتُكَ‏ نَفَتْ رُقَادِي وَ ضَيَّقَتْ عَلَيَّ مِهَادِي وَ ابْتَزَّتْ مِنِّي رَاحَةَ فُؤَادِي» آقای من، غیبت تو خواب را از دیدگانم ربوده و بسترم را بر من تنگ کرده و آسایش دل را از من سلب کرده است!

عقل از سرمان پرید و دل‌هایمان نزدیک بود کنده شود! با خود گفتیم شاید خبر بسیار ناگواری به حضرت رسیده است که چنین جزع و ناله می‌کند. عرض کردم: آقا چه اتفاقی افتاده؟

حضرت آهی کشید و فرمود: امروز صبح داشتم بخش مربوط به آخرین امام شیعیان را در کتاب جفر نگاه می‌کردم، طول عمر و غیبت او، مشکلات شیعیان در زمان غیبتش، تشکیک و شکوکی که در آن زمان پدید می‌آید، ارتداد و برگشت از دین که رخ می‌دهد، این‌ها دلم را به درد آورد.

امام صادق(ع) معنای غیبت و آفات آن را می‌داند. او می‌داند که دسترسی‌نداشتن به امام معصوم و محروم‌بودن از ماء مَعین و چشمه گوارای او چه خساراتی را برای جامعه انسانی به‌بار می‌آورد. او می‌داند امام کیست!

«الْإِمَامُ الْأَنِيسُ الرَّفِيقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ وَ الْأَخُ الشَّقِيقُ وَ الْأُمُّ الْبَرَّةُ بِالْوَلَدِ الصَّغِيرِ وَ مَفْزَعُ الْعِبَادِ فِي الدَّاهِيَةِ النَّآدِ»

شب یلداتان مهدوی باد

برا ای آفتاب صبح غیبت *** که در دست شب هجران اسیرم